طراحی صحنه عجیب‌وغریب تیم برتون

طراحی صحنه و کارگردانی هنری‌ای که فیلم‌های «تیم برتون» را این‌چنین نفس‌گیر و شاخص ساخته‌اند.
تیم برتون به معنی واقعی کلمه، کارگردانی خیال‌پرداز است. با تماشای فیلم‌های تیم برتون، مانند اسلیپی‌هالو، عروس مردگان، سوئینی‌تاد و آلیس در سرزمین عجایب، اولین چیزی که متوجه می‌شوید این است که هر سانت از یک نما، با ویژگی‌های شخصیتی و ظرافت‌طبع او پر شده است. در این ویدئو-جستار، به‌عنوان بخشی از مجموعه‌ی میزانسن، قرار است سفری به میان آثار برتون کنیم. به‌ویژه طراحی تولید او، طراحی صحنه و کارگردانی هنری‌ای که همچنان به مدت چهار دهه «برتون‌وار» مانده است.
«ساختن جهان»، عبارتی پراستفاده است ولی در مورد تیم برتون، به معنی واقعی کلمه کاربرد دارد. درواقع، تیم برتون گاهاً دو جهان در یک فیلم می‌سازد؛ چیزی که حومه‌‌ی شهر هایپررئال (فوق واقع‌گرا) و عالم ثانی وحشتناک خواهیم نامید. در فیلم‌هایی مانند ادوارد دست‌قیچی، بیتل‌جوس و ماهی بزرگ، جهان واقعی با جهان فانتزی برخوردکرده و در این هم‌جواری، توانایی هرکدام از آن‌ها ارتقا می‌یابد. در ادوارد دست‌قیچی، طراحی اتاق زیرشیروانیِ زهواردررفته و شلخته‌ی «ادوارد» را در مقابل اتاق روشن و شاداب «کیم» در نظر آورید. دو شخصیت از دو جهان به‌غایت متفاوت؛ همین می‌تواند ارتباط تصادفی آن‌ها را تأثیرگذارتر سازد.
هر کارگردانی متأثر از کسانی یا چیزهایی است ولی کمتر کسی مانند تیم‌ برتون به آن‌ها ادای احترام می‌کند. شاید قابل‌تشخیص‌ترین این تأثیرات، اکسپرسیونیسم آلمان است که خود را در خطوط زاویه‌دار و معماری اغراق‌شده نشان می‌دهد -قبرستانِ «فرانکنوینی» را در نظر آورید. می‌توانیم عشقی که برتون به فیلم‌های هیولایی و سبک انیمیشن‌واری که «ری هری‌هاوسن» دارد ببینیم. همچنین، بازگشت به زیبایی‌شناسی فیلم‌های علمی-تخیلی دهه‌ی 60 میلادی را در حملات مریخی می‌بینیم. و حومه‌شهرهای دلنشین و تکراری او را نباید فراموش کنیم که مستقیماً به دوران کودکی‌اش در آرمانشهری روستایی به اسم «بربانک» در ایالت کالیفرنیا ارجاع می‌دهد.
از نقطه‌نظر طراحی تولید، طراحی صحنه و کارگردانی هنری، میزانسن در فیلم‌های برتون از هر چیزی مهم‌تر است.خشونت و خیال، وضوح بیش‌ازحد و اغراق‌شده، هراس‌انگیز و فانتزی -تیم برتون یک جهان‌ساز واقعیست.