تکنیک‌های مطالعه و افزایش انگیزه

آیا شما هم دچار مشکلات یادگیری هستید؟ آیا برای موفقیت در دروس مدرسه، کنکور و دانشگاه دچار چالش شده‌اید؟ آیا انگیزه‌تان را برای درس‌خواندن و پیشرفت از دست داده‌اید؟ آیا به دنبال راهکارهایی موثر برای افزایش انگیزه برای درس‌خواندن هستید؟ پس پیشنهاد میکنم در این دوره از سری آموزش های توسعه فردی همراه ما باشید.

علی ابدال فارغ‌التحصیل رشته پزشکی از دانشگاه کمبریج با دوره‌ آموزشی تکنیک‌های مطالعه و افزایش انگیزه اینجاست تا به شما ثابت کند شما هم می‌توانید بهترین دانش‌آموز و دانشجو باشید یا حتی در کنکور رتبه‌ای عالی کسب کنید. تنها باید روش‌های درست مطالعه را یاد بگیرید و روش‌های غیرکاربردی را دور بریزید. 

شاید برایتان مفید باشد : آموزش شیمی کنکور

یادگیری چیست؟

شاید اولین و مهم‌ترین سوالی که باید از خودمان بپرسیم چیستی یادگیری باشد. یادگیری عبارت است از تغییر نسبتاً پایدار در احساس، تفکر و رفتار فرد که بر اساس تجربه ایجاد شده باشد. یادگیری مطالب جدید آسان نیست اما می‌تواند با به‌کارگیری روش‌های درست آسان‌تر شود.

دلیل عدم انگیزه در درس‌خواندن چیست؟

انگیزه اولین و مهم‌ترین فاکتور در انجام هر کاری است. برای داشتن انگیزه باید هدف داشته باشید. هدفی که با اشتیاقی که در شما ایجاد می‌کند بتواند شما را به تکاپو انداخته و به تلاش وادارد. ضعف در پایه تحصیلی، اختلال در یادگیری و عدم‌اطلاع از روش‌های مطالعه موثر و کاربردی می‌تواند از برخی علت‌‌های نداشتن انگیزه برای درس‌خواندن محسوب شوند. موضوعی که در دوره تکنیک‌های مطالعه و افزایش انگیزه به آن خواهیم پرداخت روش‌های صحیح مطالعه است که در نهایت موجب تقویت انگیزه برای درس‌خواندن خواهد شد.

روش‌های یادگیری سنتی و مدرن چه هستند؟ و چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

روش‌های بسیاری از گذشته تا به امروز برای یادگیری مطالب درسی و دانشگاهی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. بسیاری از این روش‌ها بسیار محبوب و رایج هستند اما در عین حال موثر و کاربردی نیستند. 

آیا هنوز هم برای یادگیری مطالب و مرورکردن‌شان به دوباره‌خوانی، هایلایت‌کردن و یادداشت‌برداری اتکا می‌کنید؟ از روش‌های سنتی که مبتنی بر حفظ‌کردن طوطی‌وار مطالب و یا سپردن مطالب به حافظه کوتاه‌مدت هستند دست برداشته و به روش‌های مدرن که مطالب را به حافظه بلندمدت‌ منتقل می‌کنند، روی بیاورید.

یادگیری چطور اتفاق می‌افتد؟

اساسا دو جزء یادگیری وجود داره: مرحله اول؛ متوجه شدن و مرحله دوم؛ به یاد آوردن. پس متوجه شدن به همراه به یاد آوردن میشه یادگیری خوب، عملکرد خوب در امتحان و عملکرد خوب واقعی در هر شغلی یا هر کاری که دارید می‌کنید. بزرگ‌ترین اشتباهی که اکثر ما انجام میدیم اینه که خیلی سریع به حفظ کردن تکیه می‌کنیم، و فکر می‌کنیم به یادداشت‌برداری نیازی نداریم.

من جزوه‌هام رو بررسی می‌کنم و هر چیزی رو که اون‌ها میگن تبدیل می‌کنم به فلش کارت در «ANKI»، نرم افزار ساخت فلش کارت یا «Quizlet» یا هر چیزی. و بعد چیزی شبیه به 1000 تا فلش کارت مختلف رو برای هر جزوه‌م درست می‌کنم و بعد اون فلش کارت‌ها رو بررسی می‌کنم. یک مشکلی درباره این وجود داره. اول این که شما تعداد خیلی زیادی فلش کارت دارید و دوم، دارید به حفظ کردن مطالب تکیه می‌کنید. دارید تکیه می‌کنید به یاد گرفتن طوطی‌وار به جای درک کردن محتوا و داشتن یک مدل ذهنی از درس‌تون و محتواتون و این واقعا نکته کلیدی هست. 

نکته کلیدی این هست که به حفظ کردن تکیه نکنید به جای اون، روی درک کردن مطالب تمرکز کنید و بعد فقط وقتی از طوطی وار حفظ کردن استفاده کنید که مجبورید تا مواردی رو حفظ کنید که احتمالا نتونستید درک‌شون کنید. پس اگر دیدید دارید تعداد زیادی فلش کارت برای هر جزوه می‌سازید از خودتون بپرسید واقعا نیاز دارم تا برای به یاد آوردن این، فلش کارت بسازم؟ ایده‌آل اینه که شما می‌خواید تلاش کنید و حفظش کنید چون درس رو متوجه می‌شید، به جای این که فقط تلاش کنید تا ریز و درشتش رو حفظ کنید. پس بیاید درباره متوجه شدن و این که واقعا چه معنی‌ای میده، صحبت کنیم.

مرحله‌ی اول: متوجه شدن 

شما چطور متوجه شدن رو معنی می‌کنید؟ من نمی‌دونم توضیح دیکشنری چیه ولی طوری که من دوست دارم بهش فکر کنم اینه که می‌دونم من وقتی بتونم یه چیزی رو به یه نفر خوب توضیح بدم و به سوالاتش درمورد اون جواب بدم یعنی متوجهش شدم. وقتی شما بتونید چیزی رو به کسی یاد بدید، پس می‌فهمید که واقعا متوجهش شدید و این از دلایلی هست که من درس دادن رو خیلی دوست دارم چون وقتی یک جلسه آموزشی دارم واقعا باید درس رو متوجه بشم قبل از این که بتونم به خوبی اون جلسه رو برگزار کنم و مشخصا من می‌خوام خوب کار کنم پس این واقعا تشویقم می‌کنه تا به شدت تلاش کنم و موضوع رو زودتر متوجه بشم. پس این سوال کلیدیه: می‌تونید به یک دوست توضیحش بدید؟

فراخوانی فعال

 "فراخوانی فعال" فقط برای دوره کردن نیست، بهترین راه یادگیری هم هست. منظورم اینه که وقتی شما دارید چیزی رو در کتابی می‌خونید یا اسلایدهای سخنرانی رو بررسی می‌کنید، چیزی که من و همه تحقیقات توصیه می‌کنیم اینه که به جای خوندن منفعلانه اون،  همونطور که دارید مطالب رو می‌خونید، فعالانه خودتون رو با محتوا امتحان کنید. مثلا شما حدود دو پاراگراف خوندید. متوقف می‌شید؛ کتاب رو می‌بندید و از خودتون می‌پرسید که خب الان چی یاد گرفتم؟ ایده‌های کلیدی چی هستن؟ می‌تونم به زبون خودم تغییرش بدم؟ 

در پزشکی، این خیلی راحته. شما فکر می‌کنید که خب من خوندم که به داروی ضدانعقاد برای فردی با " فیبریلاسیون دهلیزی" نیاز داریم.  چرا بهش نیاز داریم؟ خب چون که "فیبریلاسیون دهلیزی" یعنی لرزش "دهلیز" و این فرد رو در معرض تشکیل لخته قرار میده بنابراین ما به یک "ضدانعقاد" نیاز داریم تا خون رو رقیق کنه و جلوی تشکیل لخته‌ها رو در "زائده دهلیزی چپ" بگیره و این جلوی بروز سکته در این افراد رو می‌گیره. چرا یک لخته از "زائده دهلیزی چپ"حرکت می‌کنه تا باعث سکته بشه؟ اینجا خیلی درباره‌ش مطمئن نیستید، پس میرید سراغ کتاب و می‌خونیدش و حلش می‌کنید و بعد میگید خب خوبه الان می‌فهمم که یک لخته در "زائده دهلیزی چپ"، باحرکت به سمت مغز یا ریه‌ها یا هرجا باعث سکته میشه و این شکلی میشه که همونطور که پیش میرید، فعالانه خودتون رو با محتوا امتحان می‌کنید.

«فراخوانی فعال»، «تمرین بازیابی» و «امتحان کردن خودتون»، فقط برای وقتی که مطلب رو یاد گرفتید، نیست، در اصل بخش اساسی یاد گرفتن مطلب در مرحله اوله. شما دارید این داستان رو می‌بافید، این مدل ذهنی رو در سرتون می‌سازید و داستانی از محتواتون رو به خودتون میگید. 

مرحله‌ی دوم: به یاد آوردن

ممکنه برید سراغ یک جزوه و بعد فکر کنید که براتون معنی داره و بعد می‌تونید یک بار دوره‌ش کنید و فکر کنید که معنی میده و من کاملا می‌فهممش ولی بعد از چند هفته دوباره بیاید سراغش و بگید خب شاید اونقدری که فکر می‌کردم خوب متوجهش نشدم چون هیچی ازش یادم نمیاد. این ما رو می‌رسونه به جزء دوم یادگیری موثر یعنی بخش به یاد آوردن.

دو ستون کلیدی اصلی به یاد آوردن هر چیزی، "فراخوانی فعال" یا همون امتحان کردن خودتون و "تکرار با فاصله" یعنی تکرار کردن امتحان کردن خودتون در طی یک دوره زمانیه. "فراخوانی فعال" به طور خلاصه درباره امتحان کردن خودتونه. می‌تونید به روش‌های مختلف انجامش بدید، می‌تونید مثل من سوالاتی برای خودتون بنویسید. می‌تونید فلش کارت بنویسید که کمی وقت می‌گیره ولی ارزشش رو داره. اگر می‌تونید مرتبا این عادت فلش کارت رو هر روز یا هر وقتی که می‌خواید انجامش بدید، حفظ کنید. می‌تونید هم یک تکه کاغذ سفید بردارید و یک "نمودار عنکبوتی" بکشید تا همه چیزی رو که درباره درس می‌دونید در این نمودار بنویسید.

منحنی فراموشی

 روش‌های زیادی برای "فراخوانی فعال" وجود داره. واقعا مهم نیست چه کاری می‌کنید، نکته اینه که شما نیاز دارید خودتون رو امتحان کنید چون هر چی بیشتر تلاش کنید و اون اطلاعات رو از مغزتون پس بگیرید ارتباطات قوی‌تری خواهید داشت بنابراین می‌تونید یک روز چیزی رو متوجه بشید ولی اگر فهم خودتون رو از اون امتحان نکنید، یعنی مثلا خودتون رو با سوالات امتحان نکنید یا کسی شما رو امتحان نکنه، فراموشش می‌کنید! چون چیزی وجود داره به نام "منحنی فراموشی" که یعنی در طول زمان شما هر چیزی رو که یاد گرفتید، فراموش می‌کنید مگر این که با امتحان کردن خودتون، دوباره باهاش روبرو شید. پس این "فراخوانی فعال" هست.

تکرار با فاصله

 "تکرار با فاصله" اینه که شما یک روز انجامش میدید بعد دوباره روز بعد انجامش میدید و بعد یک هفته صبر می‌کنید و بخشی از اون رو فراموش می‌کنید و بعد خودتون رو دوباره امتحان می‌کنید و دنبال مطالبی که نمی‌دونستید می‌گردید و بعد در اون لحظه شما بخش اعظمش رو بلدید. بعد، یک ماه بعد ممکنه خودتون رو امتحان کنید. ایده اینه که شما دارید "منحنی فراموشی" رو در فواصل مشخصی مختل می‌کنید و هر چه بیشتر این کار رو کنید، بعد از حدود سه یا چهار بار تکرار این کار، برای مدتی مثلا یک ماه یا دو ماه، متوجه می‌شید که در نهایت "منحنی فراموشی‌تون" صاف شده و در طول زمان با اینکه دیگه خودتون رو امتحان نمی‌کنید، احتمالا اطلاعات رو فراموش نمی‌کنید و این نکته کلیدی "تکرار با فاصله" هست که "نمودار فراموشی‌مون" رو مختل کنیم تا مطالب رو در مغزمون برای مدت طولانی‌تری نگه داریم.

حفظ کردن به طور پیوسته و موثر در طولانی مدت جواب نمیده ولی اگر شما بتونید چیزی رو متوجه بشید و بعد "فراخوانی فعال" و "تکرار با فاصله" رو هم استفاده کنید تا درک‌تون رو تقویت کنید و این پایه رو ساخته و حفظ کنید، اون وقت، شما واقعا درس رو متوجه شدید و حتما بهترین نتیجه رو در امتحانات‌تون می‌گیرید. من می‌تونم تضمین کنم که اگر الان با نتایجی که از روش‌های مطالعه‌تون می‌گیرید، خوشحال نباشید و شروع کنید به استفاده بیشتر از امتحان کردن خودتون و "تکرار با فاصله"، نمره‌هاتون تقریبا یک شبه بهتر میشن. 

برای افزایش انگیزه در درس‌خواندن چه کنیم؟

با به‌کارگیری فراخوانی فعال به تقویت انگیزه برای درس‌خواندن برسید. فراخوانی فعال موثرترین روش یادگیری و مطالعه است که در آن می‌توانید با آزمون‌گرفتن از خودتان و قوی‌کردن ارتباطات درون مغزتان یادگیری را به فرایندی موثر و آسان تبدیل کنید.

در موضوع دوباره‌خوانی و مرورکردن بسیاری از افراد فکر می‌کنند که یادگیری یعنی فرایند ورود اطلاعات به مغز، در حالی که یادگیری صحیح فرایند پس‌گرفتن اطلاعات از مغزتان است. دفعه بعدی که می‌خواهید مطلب جدیدی بیاموزید، پس از خواندن اولیه خودتان را جای ممتحن گذاشته و تمامی سوالاتی را که می‌توانید از آن مبحث طرح کنید. هنگام مرور مطالب که سعی در پاسخ‌دادن به آن سوالات دارید، از نتیجه شگفت‌زده خواهید شد.

منحنی فراموشی بیانگر این است که در طول زمان مطالب با نرخ نمایی فراموش می‌شوند و شما با ایجاد اختلال در منحنی فراموشی می‌توانید با فراموشی مقابله کنید. روش تکرار بافاصله یکی از تکنیک‌‌های ایجاد انگیزه برای درس‌خواندن است  که بیانگر تکرار یک موضوع مشخص در یک بازه زمانی فاصله‌بندی‌شده است یعنی به جای آن که یک مطلب را با عجله یاد بگیریم و به حافظه کوتاه‌مدت بسپاریم، مطالب را به حافظه بلندمدت خود منتقل می‌کنیم.

اگر شما هم جز آن دسته دانش‌آموزان و دانشجویانی هستید که برای هر روز خواندن درس مشخصی را در دفتر برنامه‌ریزی خود ثبت می‌کنید، دست نگه دارید و به جای جدول زمانی آینده‌نگر که مبتنی بر پیش‌بینی آینده است از جدول زمانی گذشته‌نگر استفاده کنید. برای آگاهی از زیروبم این دو روش دوره ایجاد انگیزه برای درس‌خواندن با علی ابدال را از دست ندهید.

یکی دیگر از راه‌های ایجاد انگیزه برای درس‌خواندن استفاده از تکنیک فاینمن است. آیا می‌توانید مطالبی را به کسی آموزش دهید بدون آن که به خوبی آن را فرا گرفته باشید؟ پس دفعه‌ بعدی به جای آن که مطالب یاد گرفته شده را مرور کنید آن را با زبان ساده به دوست خود آموزش دهید و هر بار که در توضیح آن شکست خوردید فرایند یادگیری را مجدد تکرار کنید.

اما آنچه مهم است این است که مطالعه و درس‌خواندن به بهبود زندگی فردی و اجتماعی ما کمک خواهد کرد و به همین دلیل از اهمیت بسیاری برخوردار است. با درس‌خواندن می‌توانیم به یک شهروند خوب و مسئول و والدینی آگاه و فهیم تبدیل شویم. به علاوه می‌توانیم شغل و درآمد مناسبی داشته باشیم و از رفاه قابل‌قبولی برخوردار باشیم. بنابراین مطالعه، درس‌خواندن و کسب مدارج علمی رابطه مستقیمی با کیفیت زندگی ما در آینده خواهد داشت. پس کمی از زمان ارزشمند خود را به تماشای این دوره آموزشی ابریاد اختصاص دهید تا برای خودتان آینده درخشان‌تری بسازید. آینده‌ای که در آن شهروندان آگاه و مسئول جامعه بهتری را در آن رقم بزنند.

ویژگی‌های دوره تکنیک‌های مطالعه و افزایش انگیزه با علی ابدال چیست؟

آنچه علی ابدال در این دوره آموزشی ابریاد به شما آموزش می‌دهد نتیجه‌ تجربه خود اوست. او  فارغ‌التحصیل رشته پزشکی از دانشگاه کمبریج، یکی از بهترین دانشگاه‌های جهان، است. بنابراین به‌کارگیری روش‌های مطالعه‌ای که او در اختیار شما می‌گذارد می‌تواند در تقویت انگیزه برای درس‌‌خواندن و موفقیت شما تأثیر بسزایی بگذارد.

دوره ایجاد انگیزه برای درس‌خواندن برای چه کسانی مناسب است؟

• برای کسانی که از درس‌خواندن خسته شده‌اند و فکر می‌کنند دیگر انگیزه‌ای برای آن ندارند.
• برای معلمین و اساتیدی که می‌خواهند روش‌های صحیح مطالعه را به دانش‌آموزان و دانش‌جویان خود بیاموزند.
• برای کسانی که قصد شرکت در آزمون‌های مدارس، دانشگاه‌ها و به خصوص کنکور سراسری را دارند.
• برای والدینی که نگران آینده تحصیلی فرزندان خود هستند.
• برای کسانی از روش‌های صحیح و درست مطالعه و یادگیری مباحث اطلاعی ندارند.

پیش‌نیازهای این دوره‌ی آموزشی ابریاد چه هستند؟

این دوره پیش‌نیاز خاصی ندارد.

در پایان دوره تقویت انگیزه برای درس‌خواندن بر چه مباحثی مسلط خواهید شد؟

در پایان این دوره آموزشی ابریاد با تکنیک‌های به‌خاطر‌سپردن، اَنکی، نمودارهای عنکبوتی، تکرار با فاصله، فراخوانی فعال، جداول زمانی مرور گذشته‌نگر و آینده‌نگر، دوباره‌خوانی و مقاله‌نویسی آموزشی آشنا خواهید شد.